Czym zajmuje się androlog i kiedy warto się do niego zgłosić?

Andrologia to dziedzina medycyny zajmująca się zdrowiem mężczyzn, szczególnie w kontekście funkcji hormonalnych, seksualnych i rozrodczych. Choć przez wiele lat temat męskiej płodności i zdrowia intymnego pozostawał na marginesie, coraz większa liczba mężczyzn zaczyna świadomie dbać o swoje zdrowie. Androlog jest specjalistą, do którego warto zgłosić się nie tylko wtedy, gdy pojawiają się zaburzenia erekcji, ale także profilaktycznie – zwłaszcza jeśli planujemy potomstwo, odczuwamy przewlekłe zmęczenie lub zauważamy niepokojące zmiany w funkcjonowaniu organizmu.

Zakres specjalizacji androloga – nie tylko płodność
Androlog to lekarz zajmujący się kompleksową opieką nad męskim układem płciowym i hormonalnym. W zakres jego kompetencji wchodzą takie zagadnienia jak: niepłodność męska, zaburzenia erekcji, obniżone libido, przedwczesny wytrysk, choroby jąder, prostaty oraz problemy hormonalne – w tym niedobory testosteronu. Androlog zajmuje się również diagnostyką i leczeniem zaburzeń dojrzewania płciowego, a także zmianami hormonalnymi zachodzącymi u mężczyzn w średnim i starszym wieku.

Specjalista ten często współpracuje z urologiem, endokrynologiem, seksuologiem czy psychologiem. Zajmuje się również oceną jakości nasienia, diagnostyką genetyczną w kontekście niepłodności oraz leczeniem schorzeń takich jak żylaki powrózka nasiennego, zapalenia jąder czy wodniaki. Andrologia staje się coraz ważniejszym ogniwem w profilaktyce zdrowia mężczyzn, szczególnie w kontekście zmian stylu życia, spadku jakości nasienia i narastającego stresu cywilizacyjnego.

Najczęstsze problemy, z którymi zgłaszają się pacjenci
Wielu mężczyzn trafia do androloga w związku z problemami z płodnością. Badanie nasienia (seminogram) pozwala ocenić ilość, ruchliwość i morfologię plemników – kluczowe parametry w ocenie zdolności rozrodczych. Androlog może zlecić także badania hormonalne (testosteron, FSH, LH, prolaktyna), które pomagają wykryć zaburzenia hormonalne, mogące wpływać na płodność. Często przyczyną problemu są żylaki powrózka nasiennego, przebyte infekcje lub czynniki genetyczne – ich rozpoznanie wymaga specjalistycznej wiedzy.

Kolejnym powodem wizyty są zaburzenia erekcji – zarówno u młodych, jak i starszych mężczyzn. Mogą one wynikać z chorób somatycznych (np. cukrzyca, nadciśnienie), problemów hormonalnych, przewlekłego stresu, a także czynników psychicznych. Androlog pomaga w ustaleniu przyczyny oraz doborze odpowiedniego leczenia – farmakologicznego lub psychoterapeutycznego. Do specjalisty trafiają też pacjenci z objawami andropauzy – spadkiem energii, obniżonym libido, problemami ze snem i koncentracją – wynikającymi z niedoboru testosteronu.

Kiedy warto udać się do androloga?
Wizyta u androloga jest wskazana, jeśli występują trudności z poczęciem dziecka po 12 miesiącach regularnego współżycia bez zabezpieczenia. Warto również zgłosić się w przypadku spadku libido, zaburzeń erekcji, przedwczesnego wytrysku czy problemów z ejakulacją. Również mężczyźni odczuwający przewlekłe zmęczenie, spadek masy mięśniowej, nadmierne tycie lub problemy z koncentracją powinni wykonać badania hormonalne – mogą one wskazywać na hipogonadyzm, czyli niedobór testosteronu.

Zaleca się także konsultację andrologiczną u młodych chłopców, u których obserwuje się opóźnione dojrzewanie płciowe lub nieprawidłowości anatomiczne w obrębie narządów płciowych (wnętrostwo, wodniak, stulejka). Mężczyźni po 40. roku życia powinni profilaktycznie kontrolować stan prostaty, poziom hormonów i jakość nasienia – zwłaszcza jeśli planują potomstwo w późniejszym wieku. Wczesna diagnoza pozwala skutecznie leczyć wiele schorzeń, które nieleczone mogą prowadzić do nieodwracalnych zmian.

Jak wygląda wizyta u androloga i jakie badania może zlecić?
Wizyta u androloga rozpoczyna się szczegółowym wywiadem – lekarz pyta o ogólny stan zdrowia, tryb życia, przebyte choroby, stosowane leki oraz objawy, które skłoniły pacjenta do wizyty. W razie potrzeby wykonuje badanie jąder i narządów płciowych, badanie palpacyjne prostaty (przez odbyt) lub zleca USG moszny i jąder. Badania laboratoryjne mogą obejmować analizę nasienia, poziomy hormonów płciowych, markerów zapalnych oraz badania genetyczne.

W zależności od przyczyny problemu, leczenie może obejmować suplementację testosteronu, leczenie operacyjne (np. żylaków powrózka nasiennego), farmakoterapię zaburzeń erekcji lub skierowanie na dalszą diagnostykę do endokrynologa, urologa czy seksuologa. Coraz częściej andrologia korzysta również z nowoczesnych terapii, takich jak terapia falami uderzeniowymi, terapia PRP czy leczenie niepłodności metodą ICSI w ramach współpracy z klinikami leczenia niepłodności.

Podsumowanie
Androlog to specjalista, którego rola w opiece nad zdrowiem mężczyzn rośnie z każdym rokiem. Zajmuje się nie tylko płodnością i seksualnością, ale również diagnozowaniem i leczeniem zaburzeń hormonalnych, andropauzy czy nieprawidłowości anatomicznych. Warto udać się do niego nie tylko w sytuacjach kryzysowych, ale także profilaktycznie – zwłaszcza jeśli planujemy potomstwo lub zauważamy niepokojące objawy. Zdrowie mężczyzny ma ogromne znaczenie nie tylko dla jego dobrostanu, ale też dla zdrowia przyszłej rodziny. Wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie pozwalają uniknąć wielu problemów i poprawiają jakość życia.